Jan Booij Advies | Home
Diversiteit is van iedereen
December 2014
Diversiteit? Daar doen we al jaren van alles aan en bij ons is het geen probleem. Klaar, volgende onderwerp.
Zo gaat dat bij menig manager/bestuurder. Even wat cijfers: in Nederland is 3,3 procent van de bevolking van niet-Nederlandse afkomst. In Utrecht, waar ik werk, is dat zelfs 12 procent en dit gaat sterk stijgen.
Als u het percentage van uw eigen omgeving op u laat inwerken en dat afzet tegen uw organisatie, krijgt u een scherp beeld van wat u te doen staat. Ziet u deze aantallen al representatief terug in uw bewoners- of cliëntenbestand? In uw managementopbouw en ook in uw bestuur en raad van toezicht? Het beantwoorden van de vragen geeft zicht op uw eigen agenda rond dit onderwerp.
Cultuursensitieve zorg is onontkoombaar en geen onderwerp voor aan de zijlijn. Het vraagt om directe sturing. De grote beleidsvoorstellen staan inmiddels in de kast en de kwestie is nu veel meer om als bestuurder voor(t) te gaan in verandering om daadwerkelijk een cultuursensitieve organisatie te worden.
Als u als bestuur en toezicht het onderwerp zélf beetpakt, werkt dat versterkend. Ga in uw hele organisatie, van bewoner tot medewerker, het gesprek aan over hoe mensen diversiteit vormgeven. Wie praat erover en hoe zichtbaar ben je als organisatie actief met dit thema bezig? Wat zijn de issues? Welke ideeën en wensen leven er? Zijn er belemmeringen?
We hebben in mijn organisatie samen met cliënten en medewerkers een boekje over onze Kleurrijke zorg gemaakt. Daarin is verwoord wat voor ons belangrijk is, wat wij mooi vinden, maar ook wat als lastig wordt ervaren. Dat boekje hebben wij alle cliënten/bewoners en medewerkers toegestuurd. Het dient als basis om samen het gesprek aan te gaan. Daarna hebben wij studiemiddagen georganiseerd.
Door het zo direct te doen en als bestuurder het debat te trekken, wordt het ook belangrijk voor de gesprekspartners in de organisaties. We hebben eerder al een platform Kleurrijke zorg opgezet, met alleen medewerkers met een migrantenafkomst. Met hen bespreek ik als bestuurder hoe medewerkervriendelijk wij vanuit deze invalshoek zijn. Maar ook: hoe vriendelijk zijn wij voor onze migranten cliënten/bewoners.
Tijdens studiedagen vertellen medewerkers wat ze meemaken en ervaren rond interculturaliteit. Hoe reageren collega’s en hoe cliënten? In wat voor spagaat . . . . . . lees verder op Skipr
Van verwondering naar bewondering
December 2014
Raar genoeg is het nadeel van diversiteitsdenken dat we gaan generaliseren. We moeten iets doen voor dé groep Indische bewoners, bij hét Antilliaans personeel werkt het anders, de zorgconsumptie bij Turkse mensen is niet vergelijkbaar met die van dé autochtone bevolking.
Het zijn generalisaties, terwijl we weten dat er binnen die groepen ook weer allerlei subgroepen zijn en ieder mens weer anders is met een geheel eigen levensloop. Er zijn daarnaast aanzienlijke genetisch gedetermineerde verschillen in het beloop van ziekten en aandoeningen bij verschillende groeperingen, met daarbinnen weer een forse variatiebreedte. Maar wat houdt ‘cultuursensitief’ dan in en hoe kun je het concreet maken zonder in clichés te vervallen?
Ik heb daar voorbeelden bij nodig. Het eerste blijft dicht bij huis. Mijn traditioneel katholieke Limburgse ouders hadden een bijzonder warme vriendschap met traditionele Staphorsters, streng gelovig, in klederdracht en zonder televisie; vanuit de samenleving van veertig jaar geleden een gewaagde combinatie! Het werkte omdat ze elkaar respecteerden in hun waarden en cultuur en omdat ze belangstelling hadden voor elkaar als mens en zich open stelden. Er was ook verwondering en - later - bewondering voor de andere cultuur, zoals uitgedragen door beide gezinnen.
Het tweede voorbeeld komt uit mijn werkomgeving. Toen ik met een collega van Surinaamse afkomst sprak over wat we in de zorg aan diversiteit moeten doen, zei ze: ‘je moet niet iets speciaals doen, maar doen wat voor iedereen geldt: ingaan op de eigenschappen en wensen van iemand en proberen te begrijpen hoe die in het leven staat’.
Het derde voorbeeld komt van Mohammed Benzakour, naast publicist en dichter ook auteur van het boek Yemma. In een presentatie die ik bijwoonde, vertelde hij over de wederwaardigheden van zijn moeder in de Nederlandse zorg. Eten wat de Hollandse pot schafte, deed haar geen goed. De kinderen besloten voor haar Marokkaans te koken en de maaltijden mee naar het verpleeghuis te brengen om ze daar in het restaurant op te eten. Dat mocht niet. “Als iedereen hier zijn eigen eten meebrengt…. Nee, we kunnen voor u geen uitzondering maken.” In de zomer ‘mochten’ ze buiten eten. In de winter vonden ze, tot ze ontdekt werden, in een magazijn in het souterrain een plekje om met elkaar van de heerlijke Berber-hapjes te genieten.
Wat leren deze voorbeelden mij? . . . . . lees verder op Skipr
Cultuursensitieve zorg vraagt doorbreken oud systeem
December 2014
In het voorwoord van het boek voor(t)gaan in verandering roepen de bewindslieden Van Rijn en Asscher zorg- en welzijnsorganisaties op om vaart te maken met cultuursensitiviteit.
ActiZ heeft een aantal jaren heel actief programma’s op dit gebied uitgevoerd, en daarvan zijn de resultaten in de afgelopen jaren ook gepresenteerd. Mooie resultaten, dat zeker, maar we zijn er nog niet.
Elkaar kennen en rekening houden met elkaar ligt aan de basis van cultuursensitieve zorg en samenwerking. Beter gezegd, dat ligt aan de basis van goede zorg, want het is belangrijk dat we ons verdiepen in alle cliënten, anders kun je je werk niet goed doen. Het gaat niet alleen om cliënten, maar ook om elkaar kennen als collega’s: weten wat iemand beweegt en waarom hij of zij doet wat hij doet, leidt tot beter begrip voor elkaar. En zo kunnen mensen elkaar beter aanvullen in het werk.
De visie van ActiZ is dat de cliënt zelf zeggenschap krijgt en regie heeft over zijn leven en zijn zorg – voor zover hij daartoe in staat is natuurlijk. Dat betekent onder andere dat zorgorganisaties nog meer moeten inspelen op de wensen en behoeften van cliënten. Logischerwijs betekent dat ook dat zij dan rekening houden met de culturele achtergrond van de cliënten, of zij nu Grieks of Turks of Nederlands zijn, , of zij uit de Schilderwijk in Den Haag komen of uit het Gooi. En niet als groep, maar als individu.
In de omslag naar cultuur sensitieve zorg zijn nog wel wat slagen te maken. Er is nog vooruitgang nodig op gebied van luisteren en elkaar kennen. Ook voorbij het persoonlijk niveau is nog veel te winnen. We zijn nog teveel geneigd te denken in doelgroepen en diensten. Daarmee blijf je werken vanuit het huidige systeem, een systeem dat nog onvoldoende rekening houdt met individuele wensen en maatwerkoplossingen.
Om uit de systemen te breken zijn wil en overtuiging nodig. Er is leiderschap nodig vanuit verantwoordelijkheid voor kwaliteit van zorg, voor aansprekend werk voor medewerkers en een toekomst voor de organisatie. Ik zie . . . . . lees verder op Skipr
Diversiteit in deze tijd
December 2014
Politici in Amsterdam en Rotterdam weten dat de toekomst van de grote stad valt of staat met het wel en wee van alle stedelingen. Op departementen maak je kort door de bocht gezegd overdag beleid. Na werktijd is de werkvloer het domein van diverse culturen.
“Ik woon zelf in het Statenkwartier in Den Haag en ik kom bijvoorbeeld nooit in de Schilderswijk, de wijk bij uitstek waar mensen met veel verschillende achtergronden wonen.” En “Ik ben zelf een representant van de witte upperclass en maak de interculturele samenleving niet mee in mijn dagelijks leven.”
Een paar citaten uit het recent verschenen boekje Voor(t)gaan in verandering met interviews en een samenvatting van een werkconferentie over cultuursensitiviteit in de zorg. Uitspraken die vast niet alleen voor twee van de veertien deelnemers gelden.
‘Toppers’ van zorgorganisaties, brancheorganisaties, kenniscentra, grote steden en departementen spreken openhartig over hun kijk op diversiteit en dat geeft een aardig beeld vanuit verschillende invalshoeken en podia.
In een zorgorganisatie in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht maakt cultuursensitiviteit deel uit van het dagelijks leven en dat noodzaakt tot actie, al was het maar uit ‘eigen belang’. In een kenniscentrum of brancheorganisatie kun je er een ‘stokpaardje’ van maken of het ‘ergens stallen’ in de organisatie.
Goed dat de ministeries van SZW en VWS het initiatief hebben genomen om de opvattingen van bestuurders te bundelen en er over in gesprek te gaan. Zoals gezegd nemen de geïnterviewden geen blad voor de mond en wordt de urgentie de problematiek op te pakken breed gevoeld. Maar de samenvatting van de werkconferentie achterin het boek heeft toch in hoge mate het karakter van gelijkgestemden die lekker stampend de brug oversteken. Maar bij ‘voorgaan’ en ‘voortgaan’ hoort ook het elkaar kritisch bevragen over ieders rol en prestaties.
In verschillende interviews en in de conferentie onderstrepen de deelnemers het belang van werk voor integratie en participatie. Maar de bezuinigingen in de zorg kosten tienduizenden hun baan. Dat treft vooral de laag opgeleiden, omdat op huishoudelijke zorg en de zogenoemde lichte zorg het meest wordt gekort. Voor allochtonen geen . . . . lees meer op Skipr
Nieuwe kansen voor diversiteit
December 2014
De top van de gezondheidszorg in ons land is nog heel erg wit. Er zijn tal van handboeken, toolkits en instructies, maar toch vallen we vaak terug in cultuurdominante patronen. Aandacht voor diversiteit moet een onmisbaar onderdeel worden van leiderschap en professioneel handelen.
In opdracht van twee ministeries: SZW en VWS is een opmerkelijk boekje tot stand gekomen; Voor(t)gaan in verandering. In veertien interviews wordt ingegaan op de zorg voor oudere migranten. Vanuit ZonMw heb ik ook van harte aan dit boekje meegewerkt, omdat het helemaal past in het diversiteitsbeleid van onze organisatie. Al eerder ging Diana Monissen op Skipr.nl in op het gedachtegoed van het boekje. Ik zet de lijn graag voort.
Het boekje zegt te gaan over cultuursensitiviteit, maar hierachter zit bijna bij alle geïnterviewden een bredere kijk vanuit diversiteitsoptiek. Diversiteit gaat over alle verschillen tussen mensen: oud en jong, vrouw en man, migrant en autochtoon, homo en hetero. Het is een aspect van kwaliteit van zorg om hier ten opzichte van individuele hulpvragers adequaat mee om te gaan.
Als het in de zorgverlening een kwaliteitsvereiste is, dan is dat evenzeer het geval in het onderbouwend wetenschappelijk onderzoek. Zo horen we in onderzoeksprojecten na te gaan of de resultaten wel voldoende generaliseerbaar zijn naar de algemene, divers samengestelde bevolking. Het is evenwel makkelijker gezegd dan gedaan. Aandacht voor diversiteit gaat namelijk nog steeds niet vanzelf. Dat geldt ook voor onze eigen organisatie. Het vergt een continue investering. Hoe komt dat toch?
In het boekje zeg ik er het volgende over: “Dat cultuursensitieve zorg de afgelopen decennia onvoldoende van de grond is gekomen, is niet vanwege gebrek aan durf. Er zijn . . . . . lees meer op Skipr
Benut de kennis van migrantenorganisaties
December 2014
Er zullen in 2025 waarschijnlijk meer dan een half miljoen oudere migranten zijn, een hele diverse en kwetsbare groep. Organisaties van migranten beschikken over een schat aan achtergrondinformatie.
De maatschappelijke positie van de oudere migranten is vaak verre van rooskleurig. Ze weten bovendien de weg naar zorg onvoldoende zelfstandig te vinden. Veel overheden en instellingen maken zich daar zorgen over, maar ze te weten niet hoe ze dit vraagstuk adequaat moeten aanpakken.
Met Voor(t)gaan in verandering ziet de Minister van Sociale en Werkgelegenheid de urgentie van dit probleem. Hij legt het, samen met het Ministerie van VWS, op een onorthodoxe manier op het bord waar het hoort. Twee deskundigen bevragen veertien belangrijke spelers in dit maatschappelijk veld om hun rol en positie te peilen als het gaat om de omslag te maken naar meer cultuursensitieve zorg.
Want daar gaat het om: hoe kunnen we passende zorg aanbieden aan een groeiende en diverse groep oudere migranten, die nauwelijks de weg weten te vinden en daarbij ook nog slecht kunnen communiceren.
In de zorg is goede communicatie zeer belangrijk om de juiste diagnose te kunnen stellen. Een beetje achtergrondinformatie helpt daarbij. Gelukkig wordt er steeds meer wetenschappelijk onderzoek gedaan bij veelvuldig voorkomende chronische aandoeningen onder migranten.
Er blijken belangrijke verschillen te bestaan in bijvoorbeeld dosering van medicijnen en toename van specifieke patiëntengroepen. Ook wordt er door de hechte samenwerking tussen de verschillende etnische groepen veel informatie uitgewisseld en expertise gedeeld om het bewustzijn van verandering ook aan die kant te bewerkstelligen. Het winnen van vertrouwen . . . . lees meer op Skipr
Bestuurder moet werken aan cultuursensitieve zorg
December 2014
Bestuurders zijn de eersten die ervoor kunnen zorgen dat de ouderenzorg beter aansluit bij de culturele achtergrond van cliënten. Dat is één van de conclusies uit het boek ‘Voor(t)gaan in verandering, Duurzame organisaties in een dynamische, diverse samenleving’ dat onlangs verscheen.
De afgelopen anderhalf jaar interviewden Thijs Vink en Jan Booij in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid veertien beslissers in en rondom de ouderenzorg, waaronder Diana Monnissen, Eric van der Burg, Aad Koster en Henk Smid, Daarna nodigden ze de beslissers uit voor een gezamenlijke bestuursconferentie om conclusies te delen. “Op dit moment sluiten het hulpaanbod en de verwachtingen van oudere migranten soms niet goed op elkaar aan. Het kabinet vindt het van belang dat dit wordt verbeterd”, aldus minister Asscher en staatssecretaris Van Rijn in het voorwoord.
De beslissers menen bijna unaniem dat cultuursensitieve zorg aan ouderen bijdraagt aan participatie en burgerschap. Een voorbeeld: "Als mensen werken, integreren ze. Dus hoe meer mensen met een andere culturele achtergrond we aan de slag krijgen in de zorg, hoe meer we mensen een perspectief kunnen bieden - cliënten, familieleden die moeten meedenken, leveranciers die spullen afleveren, vrijwilligers -, hoe meer we werken aan participatie."
Punt is wel dat de noodzaak tot aansluiten bij een andere culturele achtergrond, nog niet dwingend is. "Er staat geen sanctie op als het proces niet goed (genoeg) of te traag verloopt. Bovendien hebben andere punten vaak prioriteit, en beheersen díe de agenda.
En dus is het volgens het boek nodig dat bestuurders en directeuren positie nemen en leiderschap tonen. "Daardoor ontstaat er veel meer ruimte voor allerlei initiatieven binnen die organisaties. Meegaan . . . . lees meer
Cultuursensitiviteit is een houding
December 2014
Er waart een zorgwekkende gekte door ons land. Het adjectief ‘zwart’ werkt als rode lap. Zwarte Piet is niet langer welkom, een selfie van negen donkere voetballers van het Nederlands elftal brengt de sociale media op hol en het botert niet tussen PvdA en Turkse Nederlanders. Ook in de nu nog tamelijke ‘witte’ ouderenzorg groeien de multiculturele kwesties.
In dat tij vormt het boek Voor(t)gaan in Verandering een welkome tegenhanger. Vanuit de vraag of een moderne ‘cultuursensitieve’ zorg kan bijdragen aan integratie en burgerschap, interviewden Thijs Vink en Jan Booij veertien beslissers in en rondom de ouderenzorg. Zij willen zo bijdragen aan een voortgaand proces van bewustwording, gericht op een breder draagvlak en de realisatie van een kwalitatieve zorg voor en door iedereen.
Overigens heeft ook België een beweging voor cultuursensitieve zorg. Van daar ontleen ik de definitie: een veranderingsproces dat leidt tot een structurele verandering om de organisatiestructuur, de medewerkers, de clientèle en het aanbod af te stemmen op de multiculturele samenleving.
Het boek van Vink en Booij stelt voor de Nederlandse ouderenzorg een mooi hefboom in werking, met de ondersteuning van twee ministeries en het voorwoord van Lodewijk Asscher en Martin van Rijn. Het . . . . Lees meer op Skipr
UNBOSS In China with Lars Kolind
December 2014
China has gone through an almost unthinkable development since reforms started in 1978. Key strategies were 1) Focus on growth, 2) Excellence in manufacturing, 3) Collaboration with foreign companies, 4) Private enterprise in China, and 5) Massive focus on education. Despite success, the Chinese government and visionary business people realise that the strategy that made China successful in the past, will not necessarily make China successful in the future. Chairman George Lee at an early stage realised that Chinese business cannot continue to rely primarily on manufacturing; service and knowledge business will become even more important for the living standard of Chinese people to continue to grow. Chairman Lee therefore established the DeTao Masters Academy to engage masters within different fields from all over the world in this development. Each master will open a master studio within the Academy to serve as an educational hub and as a basis for sharing knowledge with Chinese business and . . . . . read more
Verpleegkundig ziekenhuisdirecteuren uit China en leiderschap
November 2014
Deze week volgden een groep ervaren verpleegkundig ziekenhuisdirecteuren afkomstig uit steden verspreid over heel China een leiderschapsprogramma bij het iBMG, Erasmus universiteit in Rotterdam. Het is alweer de vierde groep die deze leergang volgt. Het Beijing Health Human Resources Training & Development Center heeft in het programma een belangrijke rol.
De inzet waarmee de studenten de leergang aangaan en daarin bijdragen is altijd zeer groot. Naast hoorcolleges bestaat het programma ook uit het bezoeken van organisaties zoals ziekenhuizen en ouderenzorg. Al deze indrukken vormen dan weer de voeding voor intensieve discussies hoe zij interessante innovaties die zij hier zien kunnen implementeren in China.
De gezondheidszorg in China verschilt sterk van Nederland. De patient centraal en wat betekent dat, organisatie, de financiering, professionele opvattingen, de positie van de patient en client, kwaliteit, veiligheid, interdisciplinair werken en de inhoud van het verpleegkundig beroep, allemaal onderwerpen die de revue passeren. Daarnaast en afsluitend aspecten van leiderschap en wat dat betekent hier en daar vanuit het programma One World Different Views. Hoe kan je het verschil maken en wat heb je daar voor nodig?
Een leergang die de Chinese studenten veel oplevert, maar ook ons. Nieuwe inzichten, verwondering en bewondering.
Meedoen, hoe zorg je dat je meetelt
27 november a.s. vindt de conferentie plaats: “Meedoen, hoe zorg je dat je meetelt”, georganiseerd door KOMMAK. Het vindt plaats in het Dominicanenklooster in Zwolle.
In deze conferentie wordt de maatschappelijke positie van vluchtelingen tegen het licht gehouden van de verschuivingen binnen zorg en maatschappelijke ondersteuning.
De gastsprekers: Nelleke Vedelaar wethouder WMO van Zwolle, Indra. Boedjarath Psycholoog- psychotherapeut gespecialiseerd in vluchtelingen en migranten en oud directrice van kenniscentrum Mikado, Freddy May Interculturalisatie specialist en directeur van stichting Noom en mevrouw Fawzia Nasrulluah bestuurder van Youké en Voorzitter Raad van toezicht Pharos.
De middag wordt geopend door Soheila Yousefi, directeur KOMMAK. De cabaratière Funda Müdje treedt op aan het einde van de conferentie. De middag wordt afgesloten met een netwerkborrel en iets heerlijks te eten
Dagvoorzitter is Jan Booij
Leergang Diversiteit & Cultuursensitiviteit
November 2014
Official Partner of the Suzhou Social Welfare Institute
October 2014
2014, October 16 the Suzhou Social Welfare Institute (director Sun Huizhong) and Jan Booij Advies signed an agreement. We already worked together for 16 years, but now it was the time to make it official. The coming years we will work on new exchange programs, developing trainingcentre in care and collabaration between Suzhou and The Netherlands. The coming years we will intensive our collaboration. It was a privilege to have Thijs Vink as my witness :)
Official Partner of the Suzhou Social Welfare Institute
October 2014
2014, October 16 the Suzhou Social Welfare Institute (director Sun Huizhong) and Jan Booij Advies signed an agreement. We already worked together for 16 years, but now it was the time to make it official. The coming years we will work on new exchange programs, developing trainingcentre in care and collabaration between Suzhou and The Netherlands. The coming years we will intensive our collaboration.
Leiderschapstraining Chinese managers
September 2014
China en Nederland: bijna niet met elkaar te vergelijken, maar ook culturen met overeenkomsten. Die overeenkomsten en (grote) verschillen zijn de pijlers van ons denken: One world, different views.
Je maakt contact met elkaar als je uitgaat van wat overeenkomt. Een focus op de verschillen maakt het mogelijk van elkaar te leren. Vanuit deze filosofie presenteren wij een trainingsprogramma voor Chinese leiders in de publieke sector, vooral voor hen die werken in de welzijns- en zorgsector. Een training om de eigen leiderschapsvaardigheden te verdiepen. Om inzichten te verbreden en om zicht te geven op aspecten van andere leiderschapsstijlen, die de leiders mogelijk kunnen gebruiken in hun eigen wijze van handelen. De komende maand zijn Thijs Vink en Jan Booij uitgenodigd om deze training te geven aan managers in de zorg in de provicie Jiangsu voor de stad Suzhou en omliggende steden. Een leiderschapsleergang die wij ontwikkelden en uitvoeren in co-productie met het iBMG, Erasmus universiteit Rotterdam. Binnen twee weken presenteren wij onze nieuwe website onder de naam One World Different Views.
van Gorkom Executive
September 2014
Op 1 september 2014 is Geertrui van Gorkom gestart met van Gorkom Executive. Thijs Vink van de Changekitchen en Jan Booij trekken al direct op met Geertrui. Al meer dan 10 jaar wisselen we ideeën en ervaringen uit en nu geven wij die direct handen en voeten. Geertrui is een ervaren organisatiecoach, is gepokt en gemazeld in executive search en selectie. Daarnaast analyseert zij processen en begeleidt zij individuen en groepen om tot optimale organisatie- en persoonlijke resultaten te komen. Haar specialisaties zijn search, scans, coaching, teamsessies en een op maat gesneden aanpak. Geertrui werkte hiervoor 14 jaar bij Mercuri Urval als Board & Executive Search and Selection / Coach.