Oktober 2021
The last week of March, we embarked on a remarkable study trip to Istanbul – a city full of contrasts and, during our visit, also the backdrop to turbulent political developments and protests.
Samen met
Out of office | Studiereizen naar de randen van Europa
Wil je jezelf blijven ontwikkelen? Onderzoekend blijven denken? Dan is het slim om regelmatig je vaste post te verlaten. Letterlijk. Door op reis te gaan, ervaar je wat er gaande is buiten je eigen blikveld. Je wordt je bewust van wat er beweegt in de wereld, je leert verbanden zien en krijgt een nieuw perspectief op je eigen visie. Changekitchen en Jan Booij Advies organiseren daarom regelmatig ChangeKitchen studiereizen voor nieuwsgierige professionals. Want niets leert je meer over je eigen denkbeelden, dan je te verdiepen in die van een ander.
Een prachtige en onverwachte bos bloemen aan de deur, maakte mij gewag dat het 15 jaar geleden is dat ik startte met mijn eigen toko. Time flies. In al die jaren zoveel mooie opdrachten kunnen doen bij interessante opdrachtgevers, zoals organisaties in de publieke sector, ministeries, hogescholen, woningbouwcorporaties, universiteiten, de gemeente Den Haag, organisaties uit Duitsland, Finland, Zuid-Korea, China. Topclasses aan tafel georganiseerd, studiereizen naar bijzondere plekken in de wereld (Duitsland, Finland, Spanje, Suriname, China, India, Iran, Marokko, Turkije, Denemarken en nog veel meer plannen) met hele leuke mensen, filmdrieluik, films gemaakt, artikelen, boeken, interviews, leergangen samen ontwikkeld en gegeven, gecoacht, strategische dagen begeleid, dagvoorzitter, spreker, debatleider, bestuurder, kwartiermaker, interim-directeur, organisatieadviezen geschreven, organisaties opnieuw opgestart, andere 'verhangen', foto's gemaakt, de samenwerking met China verder geïntensiveerd en dan nog al datgene wat ik nu vergeet. Het fijnste vond ik om altijd een heleboel dingen 'door elkaar' te doen en tegelijkertijd, op tijd leveren en proberen met andere ogen te kijken. De belofte om niet 'groter' te worden is gestand gedaan, maar in al die jaren werk je meer en meer met een vertrouwde en diverse groep mensen samen. Dat maakt dat je bij elkaar toch 'collega's' bent geworden. Aan het thuisfront en al die 'collega's' de meeste dank, want uiteindelijk kan je het nooit alleen en kom je met elkaar op betere ideeën.
In haar avontuurlijke leven woonde Else Kodde over de hele wereld. Van Australië, de Verenigde Staten en Zwitserland tot China. Als student en in haar werk reisde ze naar veel landen. Waar ze ook kwam, overal werd ze geconfronteerd met ‘het verschil’. Nu, in standplaats Den Haag, is dat niet anders. Maar zoals ze eerder als oprichter van Stichting Lotje deed, zoekt ze nu ook als bestuurder van Buddy Netwerk de verschillen soms juist op. “Als je mensen in deze stad bij elkaar brengt, heb je het vanzelfsprekend over diversiteit en inclusie.”
Interview: Jan Booij
“Op mijn achttiende ging ik als student in Norfolk Virginia, Amerika wonen. Sloeg je vanuit de universiteit linksaf, dan kwam je in de wijk waar bemiddelde, witte mensen woonden. De straten lagen er daar goed onderhouden bij. Liep je de andere kant op, dan was je direct in de buurt waar je alleen zwarte mensen tegenkwam. Waar er gaten in de wegen zaten en er nauwelijks voorzieningen waren. Het ‘lelijke verschil’ heb ik ook veel gezien op mijn reizen.”
Vier de verschillen
Maar als student zag ze ook het ‘mooie verschil’. “Bij de medestudenten op de universiteit met wie ik mijn leven deelde: een Peruaanse, een Schotse en een medestudente uit de Dominicaanse Republiek. Dat was een bijzondere ervaring. ‘Vier de verschillen’ is voor mij het leven. Dat vertel ik ook altijd aan mijn dochter.”
Uit Drenthe
Van haar zesde tot haar achttiende groeide Else op in Drenthe. “Ik heb altijd gesport en als kind was hockey mijn passie. Ik werd gevraagd voor de nationale selectie en trainde in sportcentrum Papendal. In die tijd heb ik zelf het verschil ook ervaren. Ik kwam uit Drenthe, en al ben ik geen geboren Drentse, daar was ik het wél. De meeste anderen woonden in de Randstad en in hun ogen kwam ik uit het veen.”
Ambonees meisje
Iemand als ‘anders’ beschouwen was haar wezensvreemd. Ze was grootgebracht met een vader die juist het tegenovergestelde voorstond: een maatschappelijk betrokken man, die in mensen geloofde. “Hij werkte bij een bank. En ik zal nooit vergeten dat hij twee weken na de treinkaping in Wijster een Ambonees meisje aannam. Dat stuitte op onbegrip, mensen maakten opmerkingen, maar dat maakte hem niet uit. ‘Zij is gewoon de beste en ik zie geen enkele reden om haar niet aan te nemen. Hoezo hebben jullie daar vragen over?’ Fantastisch die vader van mij, ik was zo trots. Die situatie heeft mij mede gevormd.”
"Vier de verschillen’ is voor mij het leven. Dat vertel ik ook altijd aan mijn dochter"
Lotje
Else reisde veel, voor haar eigen werk en later voor dat van haar partner. “Toen Lucas, mijn man, en ik na veel omzwervingen terugkwamen in Den Haag en daar de wereld opnieuw ontdekten, besloten we in 2012 Stichting Lotje op te richten. Genoemd naar onze dochter Lotje. Wíj hadden het goed, maar in de stad waren veel kinderen die het minder hadden getroffen. Met ‘Lotje’ wilden we iets voor hen betekenen, ze kansen proberen te geven. Na zeven jaar kwam Buddy Netwerk op mijn pad. Zij zochten iemand die de stad kende. Dat paste goed. Ik houd ervan om mensen en partijen aan elkaar te koppelen, iets wat Buddy Netwerk al dertig jaar doet. Daarnaast had de organisatie de expertise nodig om ook jongeren te interesseren voor vrijwilligerswerk.”
Samen verder trekken
Nu is Else sinds acht maanden bestuurder van Buddy Netwerk. Daarin zet zij haar persoonlijke eigenschappen in bij haar professionele functioneren. “Ik geloof in het goede van de mensen, ben nieuwsgierig naar ze, wil ze graag bij elkaar brengen. Ik vind niets leuker. Praten, meenemen, ontmoeten en samen verder trekken. En als je mensen in deze stad bij elkaar brengt, heb je het vanzelfsprekend over diversiteit en inclusie.”
"We hebben nu afgesproken dat we dit jaar met minimaal vijf andere organisaties, die wij niet kennen, in gesprek gaan"
Bedrijfsleven en media
We praten verder over Buddy Netwerk. Wat is de rol van de organisatie in de stad? Wat is er nog te doen? Else: “Wij kunnen ontmoetingen mogelijk maken tussen mensen die elkaar anders nooit zouden tegengekomen: iemand uit het Westland en een jongen uit Ghana bijvoorbeeld. Of iemand uit het Bezuidenhout en een vrouw uit Transvaal. Bij ons staat de deur voor iedereen open.
Ik wil ook het bedrijfsleven (en de media) er meer bij betrekken. Duidelijke keuzes maken, verjongen, meer diversiteit in de organisatie, kansen bieden aan iedereen, aan mensen die zinvol bezig willen zijn na hun pensioen bijvoorbeeld, die zorg nodig hebben of in nood zijn. Daar willen wij nog verder mee komen.”
Veel jongeren bijgekomen
Buddy Netwerk heeft de verschillende stadsdelen verdeeld onder medewerkers. Else: “Ik geloof in eigenaarschap. Dat geeft de mogelijkheid elkaar op een goede manier aan te spreken. De laatste tijd zijn er veel jongeren als buddy bijgekomen. En hun achtergronden zijn zeer divers! Het blijkt dus dat we ze weten te bereiken en te boeien. In het algemeen is het zo dat we erin slagen buddy’s te vinden en die te koppelen aan een cliënt. Het gaat er voor beiden om wezenlijk contact te maken.
Door andere instrumenten in te zetten en dingen anders doen dan voorheen, zoals migrantenorganisaties opzoeken. En omdat het nodig en zinvol is.”
"Voor mij begint het gesprek en de verandering vanuit mensen thuis, vanuit de vraagstukken die zij in hun leven op te lossen hebben"
Matchen op afkomst
Veel buddy’s en medewerkers doen mee aan de leergangen Diversiteit & Sensitiviteit, ook omdat de organisatie dat stimuleert. Om ‘het gesprek’ nieuwe impulsen te geven. En om nieuwe ervaringen binnen te brengen, die met anderen worden besproken. Else: “Soms komt er een vraag om mensen te matchen op hun afkomst. Daar ben ik huiverig voor. Als je kijkt of iemand wel of geen hond heeft, man/vrouw of ‘niet roken’ als voorkeur, dat is okay. Maar verder vind ik het lastig om daarin ‘door te segmenteren’. We zijn vooral mensen die het samen moeten doen en van elkaar kunnen leren.”
De boer op
‘Wezenlijk contact maken’ komt terug in het gesprek. Else: “Mijn ervaring is, toen ik bij Humanitas in Rotterdam Zuid werkte, dat je de boer op moet. Dat je met mensen moet gaan praten om werkelijk te snappen wat er speelt. Om te weten hoe ze wonen en leven. Wie heeft bijvoorbeeld bedacht dat kinderen in de coronatijd les moeten krijgen vanachter een bureau met daarop een scherm? Ervan uitgaande dat ieder kind een kamer met bureau en eigen laptop tot zijn beschikking heeft. Ik ken een Marokkaanse vrouw met vijf kinderen. Er is geen bureau in huis en zij heeft geen computer. Hoe moeten die kinderen werken? En zij is echt niet de enige. We verzinnen oplossingen waarvan we als vanzelfsprekend aannemen dat ze voor iedereen werken. Dat is een diepliggend iets.
We hebben allemaal een mening, een oordeel en vooroordelen. Maar als je die nu eens laat voor wat ze zijn en eerst maar eens gaat kijken. Kijken, luisteren en nieuwsgierig zijn. Proberen er te ‘zijn’. Zo leren ze je kennen en wek je vertrouwen. Zo vind je buddy’s en interesseer je diverse partners en bedrijven. Niet vanachter je bureau.”
"Als iets succesvol is, waarom gaan we daar dan niet groots mee verder?"
Vertrouwen wekken
Luisteren dus. Eerst te weten komen met wie je te maken hebt. De situatie leren kennen. “Dat is wel arbeidsintensief, maar vergaderen en stukken schrijven en vervolgens tot weinig komen, levert beduidend minder op. Als je mensen wilt betrekken, potentiële buddy’s, mensen die mogelijk steun van een buddy zouden kunnen gebruiken, winkeliers en ondernemers die mogelijk iets voor het buddynetwerk willen betekenen: spreek ze aan! Zorg dat je een bekend gezicht wordt. Dat wekt vertrouwen om samen verder op te trekken. Want daar gaat het om. Het is een proces waaraan we allemaal meedoen en waar we allemaal van leren.”
Iedereen telt
Else houdt ervan om verschillende en tegenstrijdige verhalen te horen. Niet alleen persoonlijk, ook als organisatie. Het houdt haar scherp, zegt ze. “Kennismaken met de werkelijkheden van anderen, die inbreken op de mijne en hen ook míjn werkelijkheid laten zien. Dat verruimt mijn, onze referentiekaders. Het maakt dat ik stukje bij beetje weer anders naar de wereld kijk. De basis blijft wel wat ik heb meegekregen van mijn ouders: ‘iedereen telt!’”
"Bij ons staat de deur voor iedereen open"
Vijf onbekende organisaties
Else: “Voor mij begint het gesprek en de verandering vanuit mensen thuis, vanuit de vraagstukken die zij in hun leven op te lossen hebben. Vanuit jou als mens, hoe je privé in het leven staat, en als medewerker in een professionele organisatie, met een visie, missie en plannen om daar werk van te maken. En dan een combinatie maken van die twee kanten.
We hebben nu bijvoorbeeld afgesproken dat we dit jaar met minimaal vijf andere organisaties, die wij niet kennen, in gesprek gaan. Om de mensen achter zo’n organisatie beter te leren kennen, nieuwe inzichten te verwerven en bij gemeenschappen over de vloer te komen waar we nu nog onvoldoende zijn.”
Coronatijd
De boer op, naar mensen toe gaan is lastig in een tijd dat contact juist zoveel mogelijk vermeden moest worden omdat het coronavirus rondwaart. Else: “Maar juist in die maanden, toen we allemaal thuis zaten, hebben wij ongelofelijk veel voor elkaar gekregen en gedaan. Met allerlei gekke en bijzondere acties – verschillende bakkerijen in de stad bakten bijvoorbeeld brood en lekkers, we brachten traktaties naar gezinnen die geen Suikerfeest konden vieren - om al onze betrokkenen te laten weten dat we er waren en dat we niemand vergaten. We hebben deze activiteiten gebundeld in het Buddy coronaboek.”
“Het is 2020, ik wil van Den Haag een sociale stad maken en daaraan bijdragen, als mens en met het team van Buddy Netwerk. Daar zal diversiteit vanzelfsprekend een plek in hebben, het kan niet anders. En dat wil ik ook uitdragen als bestuurder”.
Successen gebruiken
Ten slotte wil ze ook nog dit kwijt. “Als iets lukt, moeten we het ook uitvergroten en doorpakken. Dat gebeurt veel te weinig. Als iets succesvol is, waarom gaan we daar dan niet groots mee verder? Laten we krachten bundelen met diverse partijen in de stad, zonder te concurreren in het sociale domein.”
“Het is 2020, ik wil van Den Haag een sociale stad maken en daaraan bijdragen, als mens en met het team van Buddy Netwerk. Daar zal diversiteit vanzelfsprekend een plek in hebben, het kan niet anders. En dat wil ik ook uitdragen als bestuurder”.
September 2020
